Сөйлеудің бұзылуына биологиялық және психологиялық факторлар ықпал етеді. Осыған байланысты тіл мүкістіктерінің бұзылуының бірнеше түрлерін ажыратып кетуге болады:

1.Дислалия - сөйлеу тіліндегі ең көп тараған мүкістіктер. Мұнда тек дыбыстардың айтылуы ғана бұзылады.

2.Дизартрия – сөйлеу тіл аппаратындағы ағзалар мен тіндердің нервпен қамтамасыз етілуінің органикалық жеткіліксіздігінен сөйлеу тілінің дыбыстарды айту жағынан бұзылуын көрсетеді.

3.Ринолалия – ең алдымен сөйлеу тіл аппаратының анатомо-физиологиялық құрылысы бұзылады, ал оның зардабынан дауыстың реңі мен әуезділігі және дыбыстардың айтылуы бұзылады.

4.Алалия – тіл мүкістіктерінің ішіндегі ең ауыр түріне жатады. Мүкістіктің мұндай түріне шалдыққан баланың сөйлеу тілі іс жүзінде қатынас құралы бола алмайды. Баланың ана құрсағында және сәбилік кезде дамуындағы ми қабығының сөйлеу орталықтарына табиғи байланыстардың бұзылу әсерінен сөйлеуінің дамымауы немесе мүлдем болмауы деген сөз. Алалия сөйлеудің болмауы, сөйлей алмау деген мағынаны білдіреді.

5.Афазия – бұған бас миының белгілі бір жеріне жинақталған зақымнан сөйлеу тілінің мүлде немесе жартылай жойылып кетуі жатады. Бұл көбнесе үлкен ми сыңарларының белгілі бір бөлігінің зақымдануынан болады. Афазия көбіне мидың белгілі бір жеріне қан құйылу, ми тамырларының тромбоз сырқатына шалдығуы, мидың ісуі, қабынуы, жарақаттануы салдарынан болады.

Сөйлеу екпіні оның мәнерлі тәсілдерінің бірі болып табылады. Аз ғана сөйлеп үйренген барлық балалар дерлік бір нәрсені бөлісуге асығады және олардың сөйлеу екпіні тым жылдам болады. Көптеген жағдайда жас үлкейген сайын бұл басылады, бірақ та кейде екпінінің патологиялық бұзылуы – тахилалия пайда болады.

Тахилалия (грек сөзінен tachus - тез, lalia - сөйлеу деген мағына береді) – сөйлеудің патологиялық жылдамдауы. Бұл ауруға жүйке жүйесі тозған, қоздырылған, шыдамсыз балалар бейім, алайда ауру кейде тұқым қуалайды. Бала тез сөйлегендіктен, тіпті оның дыбыс шығаруы дұрыс болғанымен оны түсіну ақылға сыймайтындай қиын. Бала демі жеткенше сөйлей береді және сөздерін қолдың жестикуляцияларымен; кейде аяғының және барлық денесінің ретсіз қозғалыстарымен жеткізеді.

Бірінші сынып оқушыларының мектепке бейімделуі: ерекшеліктері, бейімделу мәселелері, оларды жеңу жолдары

Бірінші сынып оқушысының мектепке бейімделуінің сәттілігі мұғалімнің, психологтың, әкімшіліктің және ата-ананың үйлесімді күш-жігеріне байланысты. Бұл әр баланың әртүрлі жолмен жүретін өте күрделі процесс.   Бейімделу дегеніміз не?

Бейімделу-бұл жеке тұлғаны әлеуметтендіру механизмі, оны жаңа қатынастар мен әлеуметтік қатынастар жүйесіне қосу. Бірінші сынып оқушысы мектепке кірген кезде ол мүлдем басқа өмір сүру жағдайларына және жаңа әлеуметтік шеңберге түседі. Бірінші сынып оқушыларының мектепке бейімделу ерекшеліктерін психологиялық талдау келесі мәселелерді анықтады.

1. Балабақшада баланың қолайлы күн тәртібі болды, ал мектепте нақты тәртіп пен қатаң тәртіп болды.
2. Бірінші сынып оқушысы ойын іс-әрекетінен танымдық іс-әрекетке көшуі керек.
3. Балалар оларға қойылатын талаптардың қатаң жүйесіне түседі.
4. Бірінші сынып оқушысының айналасында ересектер мен балалар арасында көптеген жаңа адамдар пайда болады, олармен байланыс орнату қажет.
5. Бірінші сынып оқушысының бейімделуі екі аптадан алты айға дейін созылуы мүмкін. Бейімделу кезеңінің ұзақтығы келесі факторларға байланысты: баланың жеке ерекшеліктері; мектепке дайындық деңгейі; әлеуметтік дағдыларды дамыту дәрежелері.

        Бейімделу процесінің мақсаты-бірінші сынып оқушысын жаңа әлеуметтік жағдайға барабар қосу.

Бірінші сынып оқушыларының мектепке сәтті бейімделуі үшін осындай жағдайлардың сақталуын қамтамасыз ету қажет:

• алты жасар балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқу-танымдық қызметін ұйымдастыру;
• қарым-қатынас үшін қолайлы жағдайлар жасау;
• сауықтыру-алдын алу жұмыстарын жүргізу;
• әдеттегі тәртіпке біртіндеп ауыса отырып, мектеп сабақтарының жұмсақ режимін ұйымдастыру;
• санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау;
• сабақтан тыс уақытта белсенді бос уақытты ұйымдастыру;
• отбасының оқушының жаңа мәртебесіне оң көзқарасын қалыптастыру;
• бейімделу деңгейіне тұрақты мониторинг жүргізу.

Барлық көрсетілген шарттарды тиімді іске асыруда педагогтердің кәсіби деңгейі маңызды рөл атқарады.

Сыртқы және мектепішілік факторлардың сәтті үйлесуі жағдайында бала мектеп өміріне еш қиындықсыз «бейімделеді» және сыныпта жүргенде эмоционалды қолайсыздықты сезінбейді. Алайда, кейде бірінші сынып оқушыларын мектепке бейімдеуде белгілі бір қиындықтар туындауы мүмкін.

Баланы мектепке бейімдеу процесі өте жан-жақты және ересектерден үнемі бақылау мен түзетуді қажет етеді. Оның ағымының жүйелілігін қамтамасыз ету үшін әртүрлі іс-шараларды қамтитын кешенді құжат әзірлеу қажет, олардың ішінде ең бастысы:

•  
• балалармен бейімделу және түзету сабақтары;
• ата-аналармен жұмыс.

Диагностика жүргізу үшін бірінші сынып оқушыларының мектепке бейімделуін зерттеудің әртүрлі әдістерін қолдануға болады:

• Бақылау;
• Оқу мотивациясын зерттеу әдістемесі;
• Люшер әдісі;
• «Үйлер» әдістемесі»;
• «Баспалдақ» әдістемесі;
• Мектептегі мазасыздықты зерттеу әдістемесі;
• «Адам суреті» сурет салу әдістемесі;
• «Оқушының ішкі ұстанымы» сауалнамасы;
• Социометрия.

Мұндай терең диагностиканың негізгі міндеті-бірінші сынып оқушыларының мектепке бейімделуінің қиындықтарын анықтау және оларды жеңу жолдарын белгілеу. Түзету ұжымдық сабақтарды немесе жеке кеңестерді ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады. Балаларға арналған іс-шаралар екі топқа бөлінеді:

1. жалпы сыныптық - балаларды бір-бірімен таныстыру, мектептегі мінез-құлық ережелерімен, достық қарым-қатынас құру және т. б. үшін өткізіледі;
2. топтық, жеке - бейімделуде белгілі бір проблемалары бар оқушылар үшін жеке өткізіледі.

Бейімделу кезеңінде ата-аналармен жұмыс олардың педагогикалық білімін арттыруға бағытталуы керек. Осы мақсатта тақырыптық ата-аналар жиналыстарын өткізу, баланы бейімдеудегі қиындықтарды жеңу үшін ата-аналарға кеңестер әзірлеу, жеке кеңестер ұйымдастыру қажет.

Бірінші сынып оқушыларын бейімдеу бағдарламасының негізгі бағыттарын тиімді іске асыру баланың жаңа қызмет түрін, жаңа әлеуметтік рөлді игеру процесін жұмсартуға және жеделдетуге әкеледі.Бірінші сынып оқушыларын мектепке бейімдеу проблемалары бүкіл білім беру жүйесі үшін өзекті болып табылады. Әр бала мектепке бірінші рет келіп, ересектерден — ата-аналар мен мұғалімдерден қолдау күтеді, алаңдайды және қобалжиды.

Мектепке бейімделе отырып, бірінші сынып оқушысы өзінің эмоционалды-еріктік, танымдық және мотивациялық салаларын қайта құрады.

Мектепке бейімделу-бұл баланың мектепке дейінгі балалық шақтағы балабақша мен отбасы жағдайымен салыстырғанда ол үшін жаңа болып табылатын мектеп жағдайлары мен талаптарына бейімделуі. Балалар үшін ерекше өмірлік жағдайға кірудің осы кезеңінің маңыздылығы оның ағымының әл-ауқатына тек оқу іс-әрекетін игерудің сәттілігі ғана емес, сонымен бірге мектепте болудың жайлылығы, баланың денсаулығы, оның мектепке және оқуға деген көзқарасы да байланысты екендігінде көрінеді.

Мектепте оқуды бастау баланың өміріндегі өте маңызды сәт. Жаңа орта, жаңа таныстар, оқу жүктемесі, тіпті 40 минут ішінде бір жерде отыру қажеттілігі бала үшін стресс болып табылады. Дәл осы сәтте қолдау өте маңызды.

Профилактика суицида у подростков.

1. Открыто обсуждать семейные и внутренние вопросы детей.
2. Не смешивайте детей с семейными конфликтами.
3. Необходимо слушать ребенка, отвечать на его вопросы, обсуждать его проблемы.
4. Необходимо принимать реальное участие в его жизни, не быть равнодушным.
5. Поверьте ему, простите случайного человека.
6. Помогите своим детям ставить реалистичные цели и стремиться к их достижению.
7. Обязательно оказывайте помощь в преодолении препятствий.
8. Обязательно определите права и обязанности ребенка дома, в школе и на местах. Нам нужна настойчивость, а не грубость.
9. Не обвиняйте его в недостатках, не вините его, не превращайте его в мир страха, лжи и завоеваний. (Вы можете критиковать действие, но не человека!)
10. Поддерживайте любые ценные позитивные инициативы молодых людей словами и делами.
11. Ни при каких обстоятельствах вы не применяете насильственное наказание.
12. Любите своих растущих детей, будьте опекунами и, самое главное, будьте этичны с ними.
13. Не шантажируйте друг друга, заставляя управлять детьми.
14. Многое зависит от воспитателя, человека, которого вы любите, который будет рядом в трудную минуту. Это может спасти жизнь потенциальному самоубийству.
15. Самое главное – помочь ребенку развиваться и научиться принимать своего ребенка таким, какой вы есть, получать эффекты, результаты своей работы. Дорогие родители, каждый из вас должен подумать о том, где (что) является проблемой в вашем ребенке.
16. Интерес к судьбе ребенка, ваша готовность помочь окажут ему эмоциональную поддержку, а приняв вашу помощь, он позаботится о том, чтобы сделал правильный шаг.
17. Необходимо внимательно присмотреться к суицидальным жестам. Невозможно усомниться в необходимости противоположного эффекта человека, имеющего единственную возможность вмешаться в печаль одиночества.
18. Если подросток находится в состоянии тошноты и другого депрессивного состояния, необходимо принять немедленные меры, чтобы помочь ребенку выйти из этой ситуации. Профилактика депрессии у подростков имеет решающее значение в предотвращении самоубийств. Родители играют важную роль в профилактике депрессии у подростков.
19. Нужно разговаривать с ребенком, задавать вопросы о его состоянии, говорить о будущем, строить планы. Эти разговоры должны быть позитивными. Необходимо «дразнить» оптимистическое влияние ребенка, установить доверие и показать, что он может достичь поставленных целей.
20. Не обвиняйте ребенка в «постоянном недовольстве» и «чихании», но укажите на более позитивные аспекты и ресурсы его или ее личности. Не сравнивайте это с детьми, которые успешны, хорошо себя ведут, хорошо ведут. Эти сравнения снижают низкую самооценку подростка. Сегодняшний подросток может сравниться со вчерашним подростком и нацелен на положительный образ завтрашнего подростка.
21. Делайте новые вещи со своим ребенком. Узнавайте что-то новое каждый день и делайте то, чего вы не делали раньше. Нормальная жизнь нуждается в преобразовании. Сделайте практику письма в тренажерном зале или выполнения утренней зарядки, выбора новых направлений ходьбы, посещения привлекательных экскурсий в выходные дни, поиска новых способов выполнения домашних обязанностей, посещения кинотеатра, выставок, уборки дома. Можно завести домашнее животное – собаку, кошку, перкуссию, тотикуса или рыбу. Благотворительность для беззащитной души помогает мобилизовать и направить ребенка на положительный эффект.
22. Подросток должен придерживаться своей повестки дня. Ему нужно хорошо спать, хорошо питаться, проводить необходимое время на свежем воздухе, заниматься спортом в подвижном виде спорта.
23. Депрессия является психофизиологическим состоянием. На этом этапе необходимо поддержать физическое состояние подростка, если сформировались хотя бы два симптома, обратиться к специалисту.
24. Антисуицидальные, стойкость в жизни у людей, в том числе подростков

чем больше количество факторов, чем сильнее его «психологическая защита» и внутренняя уверенность, тем сильнее будет его антисуицидальный барьер!

Что может остановить подростка от самоубийства?

1. Установите заботливые отношения с ребенком.
2. Будьте ревнителем.
3. Будьте реалистичны в своих отношениях, спросите серьезно и четко о страшной ситуации.
4. Помогите нам определить источник умственного неприязни.
5. Установите доверие, чтобы правильно решить все проблемы.
6. Помогите ребенку распознать свои личностные резервы.
7. Обеспечьте поддержку и помогите определить будущее направление для вашего ребенка, чтобы добиться успеха в этом возрасте.
8. Слушайте подростка с рвением!

Правила общения с ребенком в семье

1. Не сомневайтесь в плохом.
2. Не беспокойтесь.
3. Не будьте лишними.
4. Не вводите.
5. Не будь коронован.
6. Не заставляйте меня быть ответственным.
7. Не следуйте опыту отношений.
8. Создайте состояние мира, уверенности и безопасности дома.
9. Создайте обычай отношений, основанный на принципе открытости дома.
10. Дайте право на собственный опыт.

Свидетельство о
предоставлении ОИС (с учебно-методическим комплексом
)
За первое полугодие КГУ
«СКУ» села Викторовка на 2021-2022 учебный год общий книжный фонд составляет 9791 экз.,
в том числе на государственном языке – 1996,
на русском языке – 7779,
на английском языке – 16.
Из них образовательный фонд составляет 2986 единиц,
в том числе 1147 по государственному языку,
1839 по русскому;
Художественный фонд - 6805:
849 на казахском,
5940 на русском,
16 на английском.
Электронные учебники -199.
Объем фонда обучения составляет 6450685
5442032 (с 2016 по 2020 год). + 1008653 (2021)
Художественная литература (2021) - 215865
получено (2021) - 1224518 тенге.
Все ученики: 196 - 1 класс - 11 учеников НИС будут учиться на русском языке.
Учебники охватывают 196 студентов. – 100%

Прирост фонда: 595 штук, в том числе:
1, учебников - 502 шт.
2. Худ. 93 произведения литературы.

Школьный библиотекарь..Кирилловская С.В.
(список учебников (комплектов) движения прилагается)

«Применение современных логопедических технологий в практической деятельности учителя-учителя»

Педагогикалық санада адамның дамуы мен әлеуметтенуінің оның білім алу процесі ретінде тұрақты түсінік қалыптасқан. Сондықтан, әртүрлі жағдайда, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру қажет болған жағдайда және әртүрлі жас кезеңдерінде педагогикалық әрекеттерді оңтайландыру жолдарын іздеу тоқталмайды.

Түзету – педагогикалық процестегі арнайы білім беру принциптеріне сәйкес әдіс-тәсілдер арқылы жүзеге асады. Ерекше білім алу қажеттіліктері адамға білім беру процесінде арнайы педагогика әртүрлі оқыту, тәрбиелеу, түзету тәсілдерін пайдаланады.

Қазіргі заманғы логопедиялық тәжірибе өз арсеналында уақытылы диагностикалау мен тіл кемшіліктерін түзетуге бағытталған, дәстүрлі білім беретін түзету – дамыту технологиялары бар.

Педагогика, психология және медицинаның түйісу шегінде орналасқан логопедия өз тәжірибесінде логопед – мұғалімнің жұмысын оңтайландыратын, ең тиімді, логопедия үшін дәстүрлі емес және сабақтас ғылымдар тәсілдерін өз қажеттіліктеріне бейімдеп қолданады. Бұл әдістерді логопедияда дербес қарастыруға болмайды, олар көпшілік мақұлдаған технологиялардың бөлігі болып табылады, және педагог пен баланың қарым – қатынасының жаңа тәсілін, жаңа ынталандыру әдістерін енгізеді, жайлы эмоционалдық ортаны тудырады, жұмысқа сақталған психикалық функциялады қосуға және ауытқыған психикалық функцияларды белсендендіруге септігін тигізеді.

Әр түрлі авторлар бүгінгі таңда инновациялық технологияларға жататын біршама әртүрлі технологиялар қатарын атап көрсетеді. Олардың кейбіреуін мен өз тәжірибемде табысты қолданып жүрмін және өз бақылауларыммен бөліскім келеді.

Өз тәжірибемде қолданылатын заманауи логопедиялық технологияларды тек дәстүрлі әдістер кешенімен қатар қолданғанда тиімді деп санаймын.

• Қол саусақтарына массаж жасау;
• Құм терапиясы элементтері;
• Аромотерапия;
• Түсті терапия;
• Кинезиологиялық жаттығулар;
• Ақпараттық технологиялар.

Қол саусақтарына массаж жасау кезінде әртүрлі материалдар қолданылады: су-джок терапия асапаптары, сипалап ұстағанда тегіс және кедір-бұдыр кішкентай және ірі тастар, табиғи материалдар (қарағай бүршіктері), белгілі бір материал (мата, құрылымы әртүрлі жіптер, балауыз тамшылары, жүн, тері, сіріңке, мақта және т.б.) жабыстырылған карточкалар.

Логопедиялық сабақтарды біртіндеп құмсалғышқа ауыстыру үйреншікті оқыту формаларына қарағанда, көбірек тәрбиелік және білімдік нәтиже береді. Баланың жаңаны білу, тәжірибе жасау және өз бетімен жұмыс жасау ықыласын арттырады, «қол интелекті» негізінде тактилді сезгіштік дамиды. Құммен ойнау кезінде баланың барлық танымдық функциялар (қабылдау, зейін, есте сақтау, ойлау) белсенді дамиды, ал біз үшін ең бастысы – сөйлеу мен моторика. Сонымен қатар, пән – ойын әрекеті жетіледі, ол өз кезегінде сюжетті – рөлдік ойындарды және баланың коммуникативтік дағдыларын дамытуға септігін тигізеді. Мен құмды ұнтақ жармасымен алмастырамын, ал ыдыс ретінде пластик науаны пайдаланамын.

Логопед сабақтарында қолданылатын құммен ойындар

«Сезгіш алақандар» (Т.Д. Зинкевич - Евстигнеевна) 

- алақандарынды құмға салып, көздеріңізді жұмыңыздар, құмның қандай екенін сезіңіздер.

- көзіңізді ашып, не сезгендеріңізді айтыңыз.

- дәл осы әрекетті алақандарыңызды аударып қайталаңыз.

- сезімдерңіз жайлы айтып беріңіз.

- құм бетімен жылан немесе көлік сияқты жылжыңыз.

- алақандарыңызбен піл, кішкентай піл, жылдам қоян сияқты жүріп өтіңіз.

- алақанның, жұдырықтың, алақан қырының іздерін қалдарыңыз.

- ою және суреттер салыңыздар – күн, көбелек, А әрібі немесе толық сөз.

- оң және сол қол саусақтарымен кезек – кезек жүріп өтіңіз.

- саусақтар арасына құмды електен өткізіңіз немесе құммен жол салып өтіңіз.

- құмның үстіне құрылымы мен өлшемдері әртүрлі тастарды және табиғи материалдарды ерекше логикалық ретпен орналастырыңыз.

- құм жол-лабиринтімен фигураларды жүргізіп өтіңіз.

- фишкалардың көмегімен геометриялық фигураны құрастырыңыз.

- құмсалғышты құмның арасына көмілген пластмастан жасалған ұсақ заттарды, әріптерді табу үшін қолдануға болады.

- құмда тығылған әріптерді тауып, олардан буын, сөз құрастырыңыз.

- құмға алдымен саусақпен, сосын таяқшамен жазбаша және баспа әріптерімен сөздер жазуға болады. Құм баланың жұмысқа қабілеттілігін ұзақырақ сақтауға көмектеседі. Құмдағы қателерді қағаздағыға қарағанда түзету оңай. Бұл балаға өзін табысты екенін сезінуге жағдай жасайды.

Аромотерапияны сабақтарымда баланың жүйке жүйесін тыныштандыру, назарды шоғырландыру, сабаққа қызығушылығын арттыру мақсатында қолданамын. Хош иісті майшамдар, қытай таяқшаларын қолданамын.

Түсті терапия элементтерін қолдану әр баланың көңіл – күйін және жеке жағдайын жақсырақ түсінуге, сабаққа деген позитивті қатынасты дамытуға, сөйлеу белсенділігін және коммуникативті мүмкіндіктерін арттыруға септігін тигізеді.

Кинезиологиялық жаттығуларды қолдану есте сақтау, зейін, ойлау, кеңістікте бағдарлануды дамытады, балаға өз денесін басқаруға көмектеседі, сөйлеу белсенділігін арттырады, қарым – қатынаста бастама білдіруге жағдай жасайды.

Логопедиялық тәжірибеде ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану біршама артықшылықтарға ие:

• Сабаққа ынтаның артуы;
• Балалардың әрекеті мен дамуын объективті бақылауды ұйымдастыру;
• Дәстүрлі ойын әрекетіндегі сюжеттік толықтыруларды кеңейту;
• Өз дидактикалық материалдарды тез құрастыру мүмкіндігі;
• Тілдің акустикалық құраушыларын визуалдандыру;
• Вербальды емес тапсырмалар спектірін кеңейту;
• Балаға байқатпай ойын әрекетінен оқу әрекетіне өту;
• Жоғарғы эмоционалды тонус арқасында оқылған материалды ұзақ мерзімде еске сақтауға тезірек көшіру.

АКТ қолданудың оңтайлы тәжірибесін ескере отырып, логопедиялық «Дэльфа» тренажеры белсенді қолданылады.

Компьютерлік логопедиялық тренажер «Дэльфа» - есту және тіл кемшіліктері бар балалардың ауызша және жазбаша тілдерін жан – жақты түзетуге бағытталған кешенді компьютерлік бағдарлама.

Дербес компьютер незігінде жұмыс жасайтын тренажер кез келген тілдік бірліктермен, дыбыстан мәтіндерге дейін жұмыс істеуге, әртүрлі сурдопедагогикалық мақсаттарды, тілдік тыныс алуды, дауысты және дыбыс шығаруды түзетуден тілдің лексико – грамматикалық жақтарын дамытуды, тіл кемшіліктерін түзету үрдісіне ойын элементтерін енгізуге, қажетті жаттығу түрін және материалды бірнеше рет қайталауға, әртүрлі ынталандырушы материалдарды (суреттер, әріптен, буындар, сөздер, сөйлемдер), баланың мүмкіндіктеріне қарай әртүрлі қиындық деңгейлерінде жұмыс жасауға мүмкіндік береді.

Сабақ 1. 
Ұйымдастыру-әдістемелік 
дене шынықтыру сабақтарындағы талаптар 
З
Мақсаты: 
жұмыс орнында бастапқы нұсқама өткізу 
қауіпсіздік техникасы бойынша инструктаж по технике безопасности 
жеңіл атлетика сабақтарында; арнайы жүгіруді үйрену 
жаттығулар; жылдамдық қасиеттерін дамыту.
Қалыптасқан УУД: 
пәндік: 
бастапқы болуы керек 
ұйымдастыру-әдістемелік талаптар туралы ұсыныстар, 
дене шынықтыру сабағында ұсынылатын 
жүгіру арқылы денсаулықты сақтау 
СҚО-ны дамытуға бағытталған жаттығулар мен жүгіру эстафеталары-
өсу қасиеттерін; 
метапәндік: 
мақсаттарды қабылдау және сақтау 
міндеттері, Жалпы мақсаттар мен жолдарды анықтау 
қол жеткізу; бірлескен жұмыста өзара бақылауды жүзеге асыру; 
қызмет; 
жеке: 
оқу іс-әрекетінің мотивтерін дамыту-
және жеке мағынасы; әлеуметтік жүйені қабылдау және дамыту-
білім алушының рөлі; ынтымақтастық дағдыларын дамыту 
әр түрлі әлеуметтік жағдайдағы құрдастарымен және ересектермен; 
процесінде қарым-қатынас және өзара әрекеттесу мәдениетінің көрінісі-
дене шынықтырумен қамтамасыз ету; дербестікті дамыту және-
өз іс-әрекеттері үшін жауапкершілікті қалыптастыру; 
қауіпсіз және салауатты өмір салты.
Құрал-саймандар:
секундомер, ысқырық, техника жөніндегі Нұсқаулық-
қауіптер, 2-4 тірек немесе конус, ортаңғы сақиналар немесе ілмектер 
қатысушылардың саны бойынша.
Сабақтың барысы
I. Кіріспе бөлім
Нұсқаулық
(Мұғалім қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық өткізеді 
дене шынықтыру сабақтарында. Оқытудан кейін оқушылар-
реходят қарай бой жазу.)
16
I тоқсан
II.  Негізгі бөлігі
1. Сергіту сәті
(Оқушылар бір қатарға салынған.)
       - Теңес! Тік тұр! Оңға! Солға қарай қадаммен жүріңіз!
(Мұғалім тек негізгі командаларды қайталайды.)
 - Жүгіру шеруі!
(Оқушылар командаларды орындайды.)
       - Бүгін біз ұзақ жүгірмейміз, бірақ бірден жүгіруге көшеміз 
бой жазу. Оның көмегімен біз негізгі мамандықтарды қайталаймыз-
жүгіру жаттығулары.
(Барлық жаттығулар 2-қосымшада берілген.)
 - Жылыту аяқталды.
 - Қадам шеруі!
(Сынып қадамға ауысады. Оқушылар тыныс алуды орындайды 
жаттығулар (ингаляция-қолды жоғары, дем шығару-қолды төмен қаратып, 
аздап еңкейіп, демалыңыз). Жаттығулар орындалады 
кемінде 4 рет.)
       - Демімізді қалпына келтіріп, жүгіру эстафеталарына көшеміз.
2. Жүгіру эстафеталары
(Мұғалім сыныпты 2-4 командаға бөледі. Қашықтық 10-15 м. 
Эстафетаны беру әдісі – алақанның артқы жағына немесе плеаға тигізу-
ча келесі оқушы. Соңғысы эстафетаны аяқтаған кезде 
ал бағыттаушы қайтадан алға шығады, ол қолын көтереді, 
команда эстафетаны аяқтағанын білдіреді.)
1. Жүгіру төмен бастаудан орындалады. Тірекке дейін жүгіріңіз, 
оны айналып өтіп, оралып, эстафетаны келесіге беріңіз.
2. Жүгіру биік тіректен жасалады. Добежать арқасымен 
Алға дейін тіреуге, түртіп, оның қолмен және кері тұлға 
Алға.
3. Тірекке, артқа сызыққа жүгірумен жүгіріңіз 
бастау, қайтадан тірекке, содан кейін артқа, эстафетаны-
оқушыны үрлеу.
4. Парный жүгіру.
Оқушылар жұптасып, қолдарын ұстайды. Пер сигналы бойынша-
тық буы жүгіреді дейін тіреулер, оббегают оның қайтарылады. Ближай-
ши ойыншы эстафетаны келесі жұпқа өткізеді және т. б.
5. Қос эстафета.
(Әр оқушының қолында орташа сақина немесе шеңбер бар.)
Сигнал бойынша бағыттаушылар жүгіре бастайды, тоқтауға жетеді-
ки, оған сақиналарын қойып, артқа қарай жүгіреді 
эстафета. Кезде тұйықталу жатқызады өзінің сақина және возвраща-
бұл эстафета осымен аяқталмайды. Бағыттаушы қайтадан 
17
Сабақ 2. 30 м жүгіруді және 3 × 10 м жүгіруді тестілеу 
ол тірекке қарай жүгіреді, бірақ қазір ол жоғарғы сақинаны алып, қайтып келеді-
онымен бірге жүреді, эстафетаны екінші және т. б. береді.-
рингімен бірге артқа оралады, команда 
барлық сақиналарды жоғары көтереді, осылайша эстафета 
аяқталды.
III.  Қорытынды бөлім
(Эстафетаны сабақтың соңына дейін 5-6 минут бұрын аяқтаңыз. Инвен-
ыдысты орнына жинайды. Мұғалім сап, жертөле жасайды-
сабақты қорытындылау (негізгі қателіктерді талдау), оқушыларды мадақтау 
жетістіктер үшін.)
Икемділік жаттығулары
(Оқушылар өкпелер мен жіптерді (бойлық және алдыңғы) орындайды-
менікі). Жаттығулар 30-60 с.)
Үй тапсырмасы
Көшеде жаттығу үшін спорттық киім дайындаңыз.

Жалпы орта білім беру деңгейінің 8- сыныптарына арналған

 "Медиасауаттылық" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы  оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер

«Білім туралы», «Педагог мәртебесі туралы», «Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары» (2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығы (өзгерістермен және толықтырулармен 2020 жылғы 28 тамыздағы №372 бұйрық ), «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ (2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығы және өзгерістермен және толықтыруларымен 2020 жылғы 27 қарашадағы №496с бұйрық), «Оқулықтардың, оқу-әдістемелік кешендердің, оқу құралдарының және басқа да қосымша әдебиеттердің, оның ішінде электрондық тасымалдау құралдары тізбесін бекіту туралы» (ҚР БҒМ 2021 жылғы 10 маусымдағы №286 бұйрығы); Оқу жоспарлары ҚР БҒМ 2012 жылғы 8 қарашадағы №500 бұйрығымен бекітілген (2021 жылғы 25 наурыздағы № 125 бұйрықпен енгізілген өзгерістерімен және толықтыруларымен) 2018 жылғы 4 қыркүйектегі № 441 бұйрығына сәйкес бекітілген). Мереке күндеріне сәйкес келген сабақтар басқа күндерге ауыстырылады. Осы жағдайда сабақтардың тақырыптары/оқу мақсаттары оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес кіріктірілуі қажет.

2. 2021-2022 оқу жылында 8 сыныптарда «Информатика» оқу пәні                                ҚР БҒМ 2019 жылғы 7 наурыздағы №105 бұйрығымен бекітілген жаңартылған мазмұн бойынша үлгілік оқу бағдарламасымен оқытылады.

8-сыныптарда «Информатика» оқу пәнін оқытуға бөлінген апталық жүктеме: 1 сағат аптасына, барлығы 34 сағат

«Медиасауаттылық» пәнінің мазмұны:

Кіріспенің орнына. ОҚЫТУДЫҢ ҮЗДІК ТӘЖІРБИЕЛЕРІ ЖАЙЛЫ БІРЕР СӨЗ.Медиасауаттылық Медиалық және ақпараттық сауаттылық (МАС) Демократиялық дискурс және медиа.  МАС құзіреті (ЮНЕСКО жүйесі бойынша). Жаңа медиа, жаңа форматтар. Конвергенция және медиа бизнестің трендтері.Өшпенділік тілі және БАҚ-тағы кемсітушілік Ақпараттық соғыстар, кемсітушілік. Өшпенділік тілінің технологиясы, стереотиптер. БАҚ-та алауыздық тудырудың маркерлері. Жеке және қоғамдық медиа-гигиена. Ақпараттық қауіпсіздік қағидалары.Ақпарат алаңы Ақпарат алаңы, ақпарат көздері. Сыни ойлау Ақпарат беру және насихат. Насихаттың механизмдері. Авторлық жанрлар: редакциялық мақалалар, бағандар. Ақпараттық жанрлар: сұхбат, репортаж Журналистикағы өзін-өзі реттеу Ақпарат сапасын бағалау әдістері МЕДИАӨНДІРІС. Жаңалықтарды іріктеу Жаңалықтарды таңдайтын технология: бақылау, аудитория. Күн тәртібі теориясы. Фейк: жалған ақпаратты кім және не себепті шығарады? Тақырып, жаңалықтарды безендіру ережелері. Медиа-бизнес. Контенттің жасалуы. Фото және видео журналистика Фото және видеоның мағынасы мен әсері.  Фото және фотошоп, видео және видеоредакторлар.  Сурет пен видеоматериалдарды пайдалану ережелері. Әлеуметтік медиа Әлеуметтік желі қағидалары Әлеуметтік желілерде жалған ақпараттың таралуы Желідегі этикалық Практикум.  

Медиасауаттылық пәні бойынша күнтізбелік тақырыптық жоспар

8-сынып(34 сағат, аптасына 1 сағат)